Στέλιος ΣέρραςΟ “Τροχός της Ζωής” είναι ένα εργαλείο – εφεύρεση του Paul J. Meyer, ο οποίος το δημιούργησε την δεκαετία του ’60. Ίδρυσε την εταιρεία εκπαίδευσης “Success Motivation Insitute” (SMI), η οποία λειτουργεί έως και σήμερα διεθνώς, ενώ θεωρείται από τους πρωτοπόρους της Αυτοβελτίωσης. Ο Meyer έχει δομήσει διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα που βασίζονται στον Τροχό της Ζωής.
Ο Τροχός της Ζωής (The Wheel of Life) είναι ένα εύχρηστο και αποτελεσματικό “εργαλείο” που χρησιμοποιείται στο coaching, αλλά κάλλιστα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για προσωπική μας αξιολόγηση. Βοηθάει να αποκτήσει κάποιος μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τους στόχους του, για το που ξοδεύει την ενέργειά του (άρα και τον χρόνο του), και σε ποιους σημαντικούς τομείς της ζωής του χρειάζεται να δώσει περισσότερη προσοχή. Μετά την συνειδητοποίηση, είναι ευκολότερο ν’ αποφασίσει μόνος του ή με την βοήθεια του Coach ή άλλου Συμβούλου, τις ενέργειες που πρέπει να κάνει, ώστε να επέλθει η ισορροπία.
Ενισχύεται έτσι η Αυτογνωσία μας, αξιολογούμε το που βρισκόμαστε, και κυρίως, έχουμε ξεκάθαρη εικόνα για το που θέλουμε να πάμε.
Ο Τροχός της Ζωής, έχει “νόημα” και καλύτερα αποτελέσματα, όταν δουλεύεται σε σχέση με το παρόν μας. Για τον λόγο αυτό, αφενός θα πρέπει να είμαστε πολύ ειλικρινείς με τον εαυτό μας, αφετέρου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά και ξανά, σε διάφορες φάσεις της ζωής μας, όπου θέλουμε να κάνουμε μια επαναξιολόγηση του που βρισκόμαστε, να δούμε τις αλλαγές και την πορεία μας, σε σχέση με τους στόχους που έχουμε θέσει.
Αν και υπάρχουν έτοιμα πρότυπα στο διαδίκτυο που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, ας δούμε πως θα φτιάξουμε τον δικό μας προσωπικό Τροχό της Ζωής.
Σ’ ένα φύλλο χαρτί, σχεδιάζουμε έναν πολύ μικρό κύκλο. Από το ίδιο κέντρο, διαγράφουμε ομόκεντρους κύκλους, εξωτερικά του πρώτου. Αυτοί οι κύκλοι είναι οι διαβαθμίσεις του. Σε μια κλίμακα από το 1 μέχρι το 10, διαγράφουμε είτε 10 κύκλους -με τον καθένα ν’ αντιστοιχεί σε ένα βαθμό, είτε 5 κύκλους -με τον καθένα ν’ αντιστοιχεί σε δύο βαθμούς.
Κατόπιν, χωρίζουμε τον κύκλο σε τουλάχιστον 6 κομμάτια/περιοχές, που αντιπροσωπεύουν τους σημαντικότερους τομείς της δικής μας ζωής. Συνήθως οι τομείς που προτείνονται είναι από 6 μέχρι και 12, ανάλογα με το τι θεωρούμε εμείς σημαντικό, που θέλουμε ν’ αξιολογήσουμε και να συμπεριλάβουμε.
Κάθε “κομμάτι”, θα πρέπει ν’ αντιστοιχιστεί με κάποιον σημαντικό -για εμάς- τομέα της ζωής μας. Μερικές προτάσεις μπορεί να είναι:
- Οικογένεια (γονείς, αδέρφια, παιδιά, κλπ), Φίλοι (Μπορεί να συνδυαστούν μαζί, αλλά μπορούν να είναι και δύο χωριστές κατηγορίες, αν όντως έχει περισσότερο νόημα για κάποιον. Οι σχέσεις μας με το οικογενειακό και το ευρύτερο περιβάλλον μας. Πως τις αξιολογούμε; Πόσο δοτικοί, υποστηρικτικοί ή απαιτητικοί είμαστε; Δίνουμε όσο παίρνουμε; Παίρνουμε όσο δίνουμε; Πόσο ικανοποιημένοι νιώθουμε με το φιλικό ή το οικογενειακό μας περιβάλλον;)
- Συντροφικότητα, Σχέση (Υπάρχει ή δεν υπάρχει παρούσα σχέση; Αξιολογούμε την σχέση μας με τον/την σύντροφό μας. Έρωτας, αγάπη, σεβασμός, ρομαντισμός, κοινές αξίες, όλα τα σημαντικά για εμάς κριτήρια)
- Εργασία, Καριέρα (Πόσο μας ικανοποιεί η δουλειά μας, το εργασιακό περιβάλλον, οι απολαβές, ο χρόνος που ξοδεύουμε ή που μας μένει, κλπ)
- Χρήματα, Οικονομικά (Ξεχωριστή κατηγορία ή σε συνδυασμό με την Εργασία/Καριέρα. Πόσο ικανοποιημένοι είμαστε με τις απολαβές μας, αν υποστηρίζεται ο τρόπος ζωής που επιθυμούμε, περιθώρια βελτίωσης, κλπ)
- Υγεία, Άσκηση, Διατροφή (Ο τομέας της Υγείας περιλαμβάνει και την φυσική/σωματική αλλά και την Ψυχική μας υγεία. Πόσο υγιής είμαστε/νιώθουμε; Πως είναι η διατροφή μας; Ασκούμαστε συχνά/αρκετά; Πόσο ικανοποιημένοι νιώθουμε; κλπ)
- Προσωπική Εξέλιξη/Ανάπτυξη, Στόχοι (Πως αξιολογούμε την πορεία μας στην προσωπική μας ανάπτυξη; Εξελισσόμαστε; Αποκτάμε νέες δεξιότητες; Οι στόχοι μας, οι εμπειρίες μας, πόσο ικανοποιημένοι είμαστε; κλπ)
- Ελεύθερος χρόνος, Διασκέδαση, Ψυχαγωγία, Κοινωνικοποίηση (Πράγματα που κάνουμε και μας δίνουν χαρά και απόλαυση στη ζωή. Μπορεί να είναι κάποιο χόμπι, μια ενασχόληση που μας αποφορτίζει, μια δημιουργική απασχόληση που μας γεμίζει, κλπ)
- Εθελοντισμός, Κοινωνική προσφορά (Πόσο “προσφέρουμε” στους άλλους, στο κοινωνικό σύνολο, στους ανθρώπους γύρω μας; Η προσφορά και η βοήθεια στον συνάνθρωπο, μπορεί να μας “γεμίσει” με πολλά θετικά συναισθήματα)
Πολλοί τομείς μπορούν να συγχωνευτούν και να εξεταστούν μαζί, και άλλοι μπορούν να διαχωριστούν σε περισσότερες κατηγορίες, αν αυτό εξυπηρετεί καλύτερα την παρούσα αξιολόγησή μας. Μπορούν επίσης να προστεθούν κι άλλοι τομείς ή να γίνουν κάποιες αναδιατυπώσεις διαφορετικές. Για παράδειγμα, ο “Ελεύθερος χρόνος” μπορεί να είναι σημαντικός για κάποιον σε σχέση με τα χόμπι του, αλλά να μην περιλαμβάνει την κατηγορία της “Κοινωνικοποίησης”.
Άλλες προτάσεις τομέων μπορεί να είναι:
- Το φυσικό μας περιβάλλον (Το σπίτι μου, η γειτονιά μου, το χωριό, η πόλη μου, πόσο ικανοποιημένος ή εγκλωβισμένος νιώθω;)
- Η σχέση μου με τον εαυτό μου (Αυταγάπη, αυτοφροντίδα, αυτοσεβασμός, πόσο καταφέρνω να υπηρετώ τις αξίες μου, κλπ)
- Αξιολόγηση της ζωή μας, σε σχέση με τους τέσσερις βασικούς πυλώνες:
- Το Φυσικό Επίπεδο (υγεία, διατροφή, άσκηση, ύπνος, προσωπική υγιεινή, ανάπαυση, χαλάρωση )
- Το Ψυχολογικό Επίπεδο (νοοτροπία, συνήθειες, διαλογισμός, οραματισμός, επιρροές που μου ασκούνται, μάθηση, συζήτηση, επικοινωνία, πως ανταποκρίνομαι σε σχέση με τα προηγούμενα)
- Το Συναισθηματικό Επίπεδο (συναισθηματική νοημοσύνη, τοξικά συναισθήματα, τραύματα, απωθημένα, ευγνωμοσύνη)
- Το Διανοητικό Επίπεδο (η πνευματικότητά μας, απλοποίηση, μείωση του Εγώ, σύνδεση με το Κέντρο και την Αλήθεια μας, φιλοσοφία)
Όλα, λίγο-πολύ μας αφορούν όλους. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία, είναι να επιλέξουμε τομείς/κατηγορίες που είναι σημαντικοί για εμάς, στην παρούσα χρονική περίοδο που λαμβάνει χώρα η αξιολόγηση. Εξίσου σημαντικό είναι, ο τομέας που θα επιλέξουμε να συμπεριλάβουμε στην αξιολόγησή μας, να έχει πραγματικό νόημα για εμάς -κι ας τον ονοματίσουμε διαφορετικά- παρά να επιλέξουμε κάτι από την έτοιμη λίστα και να μην ανταποκρίνεται 100% στην δική μας πραγματικότητα.
Ο Τροχός
Αφού έχουμε φτιάξει τον τροχό με τους σημαντικούς τομείς της δικής μας ζωής, αρχίζουμε να τους αξιολογούμε, έναν έναν. Είμαστε ειλικρινείς πάνω απ’ όλα και προσπαθούμε να στοχαστούμε πάνω στον τομέα που εξετάζουμε. Παίρνουμε παράδειγμα τον τομέα των Σχέσεων.
Κάνω την ερώτηση: “Πως βαθμολογώ την τωρινή μου κατάσταση στον τομέα της Σχέσης μου, με άριστα το 10; Τί σημαίνει “επιτυχία” για εμένα, στον τομέα της Σχέσης; Πόσο ικανοποιημένος νιώθω, σε σχέση με την ενέργεια ή τον χρόνο που αφιερώνω στον τομέα αυτό;”
Αν δεν μπορώ να δώσω μια αυθόρμητη και διαισθητική απάντηση, μπορώ να κάνω επιμέρους ερωτήσεις όπως: “με βοηθά; μ’ εξελίσσει; με δεσμεύει; με βαραίνει; δίνω όσα μπορώ; παίρνω όσα δίνω; υπάρχει κατανόηση; ανιδιοτέλεια; έχω χώρο και χρόνο ή αισθάνομαι πιεσμένος, πνιγμένος; μήπως βολεύομαι;” και πολλές άλλες παρόμοιες ερωτήσεις, που μπορούν να βοηθήσουν την αξιολόγησή μου.
Κι ενώ οι διερευνητικές ερωτήσεις είναι χρήσιμες, αποφεύγουμε ν’ αφήσουμε τον νου ν’ αρχίσει την φλυαρία και να κάνουμε κουβέντα μαζί του, του τύπου: “Σχέσεις! Χμ… Να πω 6 ή μήπως 7; Μπα, το 7 πολύ μου φαίνεται! Μάλλον 5, αλλά μήπως είναι λίγο, μήπως κρίνω αυστηρά;…” Την αναλυτική νοητική διαδικασία, την κάνουμε στο στάδιο της επιλογής των κατάλληλων για εμάς τομέων της ζωής μας. Μετά απαντάμε διαισθητικά, όπως βγαίνει από μέσα μας, χωρίς ενοχές, χωρίς κριτική για την απάντηση, αλλά με ειλικρίνεια.
(Tip: η βαθμολογία μας μπορεί να μην είναι ακέραιος αριθμός. Αν το 5 μας φαίνεται λίγο και το 6 πολύ, μπορούμε να βάλουμε 5,5)
Σημειώνουμε την βαθμολογία σε κάθε τομέα, τραβώντας μια γραμμή και συνεχίζουμε με τον επόμενο. Στο τέλος, θα έχουμε μπροστά μας ένα διάγραμμα, σαν το παρακάτω:
Μπορούμε επίσης να χρωματίσουμε τον κάθε τομέα, αν θέλουμε, αλλά αυτό που έχει τώρα μεγαλύτερη σημασία, είναι το περίγραμμα που δημιουργείται γύρω από τους σημαντικούς τομείς της ζωής μας.
Αξιολόγηση
“Τροχός της Ζωής”, δεν είναι τυχαίο όνομα που δόθηκε σε αυτό το εργαλείο. Με τέτοιον τροχό, πως βλέπεις να “κυλάει” το όχημα της ζωής σου; Ομαλά; Ισορροπημένα; Ανώμαλα με σκαμπανεβάσματα; Πόσο εύκολα ή δύσκολα κινείται; Πόσο μακρυά νομίζεις ότι θα πας με αυτόν τον τροχό;
Κάποιοι τομείς βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο ενώ κάποιοι άλλοι χρειάζονται την προσοχή μας. Το διάγραμμα είναι ξεκάθαρο -για την παρούσα κατάσταση. Βλέπω τους τομείς που “πάσχουν”, με τους οποίους θα πρέπει ν’ ασχοληθώ περισσότερο, ώστε να ισορροπήσει η πορεία της ζωής μου.
Μπορώ να επικεντρωθώ σε έναν τομέα την φορά. Μπορώ να κάνω συνδυασμούς και ομαδοποιήσεις. Παράδειγμα: “Αν στον τομέα της Προσωπικής Ανάπτυξης αποφασίσω ν’ αποκτήσω κάποιες νέες δεξιότητες (μαθήματα, σεμινάρια), αυτό μπορεί να βοηθήσει στην δουλειά μου, στην εργασία μου, ενδεχομένως και στα οικονομικά μου… άσε που μπορεί να κάνω και νέους φίλους/γνωριμίες μέσα από τα μαθήματα αυτά”… Οπότε με μία δράση, αναπτύσσω 4 τομείς ταυτόχρονα.
Έχω λοιπόν έναν “χάρτη” για το που βρίσκομαι, και που θέλω να πάω! Μένει να σχεδιάσω τις κατάλληλες δράσεις/διαδρομές που θα με οδηγήσουν στον στόχο μου, την ισορροπημένη ζωή.
Ο “τροχός” μας βοηθάει να δούμε την “μεγάλη εικόνα” της ζωής μας και να συνειδητοποιήσουμε τους τομείς εκείνους που χρειάζονται την προσοχή μας, που δεν μας εξελίσσουν, που μπλοκάρουν την ζωή μας να κυλήσει ομαλά, με ισορροπία.
Βλέποντας το διάγραμμα του τροχού μας, μπορεί να προβληματιστούμε ή ν’ αναρωτηθούμε. Με την ίδια ειλικρίνεια που ξεκινήσαμε, θα πρέπει να ολοκληρώσουμε την αξιολόγηση.
Ο Τροχός της Ζωής έχει πολλές εφαρμογές, αλλά και πολλές παραλλαγές, καθώς οι τομείς προς αξιολόγηση μπορούν να διαμορφωθούν ανάλογα, πχ να αφορούν ένα project, μια ομάδα, προτεραιότητες ή στόχους, συγκεκριμένες δράσεις, κλπ.
Ας μην ξεχνάμε ότι “οι αλλαγές γίνονται από μέσα προς τα έξω” και θα πρέπει να μάθουμε ν’ ακούμε τον εαυτό μας. Να μη φοβόμαστε να του κάνουμε ερωτήσεις, γιατί θα πάρουμε όντως απαντήσεις. Και πολλές φορές η απλότητα ή η αμεσότητα των απαντήσεων, μπορεί να μας εκπλήξει. Ας μάθουμε να συζητάμε με τον εαυτό μας, ας μάθουμε να τον ακούμε, γιατί όλες οι απαντήσεις που ψάχνουμε έξω, δεξιά κι αριστερά, βρίσκονται ΟΛΕΣ μέσα μας…!
Πηγές:
“Ο Τροχός της Ζωής – free download”, GameTree, 14 Δεκέμβριος 2020. https://www.gametree.gr/2020/12/14/the-wheel-of-life-free-downloadable-tool/
Λ. Λαδά, “Life Coaching εργαλείο: Ο τροχός της ζωής, τι είναι και πώς μπορώ να τον χρησιμοποιήσω για να βελτιώσω τη ζωή μου”, iPop, 11 Νοέμβριος 2021. https://ipop.gr/mentoring/life-coaching-ergaleio-o-trochos-tis-zois-ti-einai/
N. A. Koulouri, “Ο Τροχός της Ζωής – The Wheel of Life | 4 people matters”, 4peoplematters, 15 Ιούνιος 2016. https://4peoplematters.com/ο-τροχός-της-ζωής-wheel-life/
Therapia.gr, “Ο Τροχός της Ζωής: δες τη μεγάλη εικόνα της ζωής σου”, Therapia, 26 Δεκέμβριος 2021. https://www.therapia.gr/o-troxos-tis-zois/
Μ. Γαργαλιάνου, “Πόσο τελικά γυρνάει ο τροχός της ζωής σου;”, Magic Me, 1 Ιανουάριος 2023. https://magicme.gr/o-troxos-tis-zois-sou/
Team Spectroom
Άφησε ένα σχόλιο...