Στέλιος ΣέρραςΤα Μυαλά που Κουβαλάς (αγγλικός τίτλος: Inside Out) είναι μια ταινία animation, παραγωγής Disney & Pixar, που κυκλοφόρησε το 2015.
Ήθελα να γράψω μερικά πράγματα γι’ αυτή την καταπληκτική ταινία, που αξίζει να την δουν μικροί και μεγάλοι -κυρίως οι μεγάλοι! Καθώς ετοίμαζα τα προσχέδια του κειμένου, διάβαζα ταυτόχρονα και διάφορες κριτικές στο διαδίκτυο. Έτσι έπεσα στην αναφορά της κας Έλενας Μπούλια, η οποία σε ένα πολύ αξιόλογο post, συμπεριέλαβε όλα όσα σκεφτόμουν να γράψω, αλλά και πολλά περισσότερα. Το παραθέτω λοιπόν, σχεδόν αυτούσιο, μαζί με κάποιες άλλες αναφορές – προσθήκες, που πιστεύω ότι θα δώσουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα, σε όποιον δεν έχει δει ακόμη την ταινία.
Υπόθεση
Η 11χρονη Ράιλι έχει μεγαλώσει στην Μινεσότα -απ’ όπου έχει και τις βιωματικές εμπειρίες της. Όταν ο πατέρας της ξεκινά καινούργια δουλειά, η οικογένεια αναγκάζεται να μετακομίσει στο Σαν Φρανσίσκο. Έτσι η Ράιλι βγαίνει από την “ζώνη άνεσής” της, καθώς έρχεται αντιμέτωπη με νέες καταστάσεις. Όπως όλοι μας, έτσι και η Ράιλι, καθοδηγείται από τα συναισθήματά της: τη Χαρά, την Λύπη, τον Φόβο, τον Θυμό, και την Αηδία. Τα συναισθήματα, ζουν στο “Κέντρο Ελέγχου” που εδρεύει στο μυαλό της Ράιλι, από όπου τη συμβουλεύουν καθημερινά.
Η Χαρά φαίνεται να έχει τον κυρίαρχο ρόλο, σαν το πιο σημαντικό συναίσθημα, μιας και το νόημα της ζωής, είναι, να είναι κανείς όσο το δυνατόν, περισσότερο χαρούμενος… Όμως κάτι πάει στραβά όταν η Λύπη αγγίζει κατά λάθος μια χαρούμενη ανάμνηση, μετατρέποντάς την σε λυπημένη, πυροδοτώντας μια σειρά ανεξέλεγκτων καταστάσεων. Καθώς έχει χαθεί ο “έλεγχος” στο μυαλό της Ράιλι, σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές μπερδεύονται, προκαλώντας κωμικοτραγικές καταστάσεις.
Το 2010, ο σκηνοθέτης Pete Docter, της εταιρίας παραγωγής Pixar, απευθύνθηκε σε μία ομάδα επιστημόνων (ψυχολόγων και ψυχιάτρων από τα Πανεπιστήμια του Berkeley και του San Francisco), με σκοπό να συζητήσει την ιδέα που είχε για μια καινούργια ταινία: Μία ταινία που θα έδειχνε πώς λειτουργούν τα συναισθήματα στο μυαλό του ανθρώπου και, ταυτόχρονα, πώς διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίον συμπεριφέρεται στους γύρω του. Όλα αυτά ήθελε να τα παρουσιάσει μέσω ενός 11χρονου κοριτσιού, κατά την διάρκεια ορισμένων δύσκολων καταστάσεων στη ζωή της.
Κάπως έτσι προέκυψε το Inside Out (τα μυαλά που κουβαλάς), το animation που όχι μόνο έχει “σπάσει ταμεία” σε όλο τον κόσμο, αλλά και που, πέραν κάθε ανταγωνισμού, θεωρείται η καλύτερη παιδική ταινία της χρονιάς (αν όχι των τελευταίων ετών). Αν την είδατε ήδη, θα συμφωνήσετε σίγουρα με τα παρακάτω –αν όχι, χωρίς να σας χαλάσουμε το σασπένς, θα σας εξηγήσουμε γιατί πραγματικά αξίζει τον κόπο…
Τι συμβαίνει στο μυαλό και την καρδιά των παιδιών
Πώς κυβερνούν τα συναισθήματα το υποσυνείδητό μας; Πώς χρωματίζουν τις μνήμες μας; Τι συμβαίνει στην ψυχή ενός 11χρονου παιδιού; Όλα αυτά είναι τα ερωτήματα που έθεσε ο σκηνοθέτης στους ψυχολόγους, οι οποίοι με χαρά συνέβαλλαν με σαφείς, επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις, που πραγματικά ανοίγουν τα μάτια των γονιών κατά την διάρκεια της ταινίας. Οι ίδιοι, μάλιστα, αναφερόμενοι στην ηλικία της μικρής, λένε ότι οι μελέτες δείχνουν, πως η εμπειρία των θετικών συναισθημάτων πέφτει απότομα στο στάδιο αυτό, τόσο σε συχνότητα όσο και σε ένταση. Είναι αυτός, λοιπόν, ο βασικός λόγος που η Χαρά, για πρώτη φορά στη ζωή της 11χρονης πρωταγωνίστριας, αντιμετωπίζει τόσες πολλές δυσκολίες.
Και παρόλο που η Χαρά είναι εκείνη, που μέχρι πρότινος κατείχε τα ηνία στο μυαλό της μικρής Ράιλι, καθοδηγώντας εκείνη τα υπόλοιπα κυρίαρχα συναισθήματα (τη Λύπη, την Αηδία, τον Φόβο και τον Θυμό), είναι η Λύπη που παίρνει το πάνω χέρι κατά την διάρκεια της ταινίας, περνώντας έτσι το μήνυμα, ότι όχι μόνο το αίσθημα αυτό, έχει πολλά να προσφέρει στους ανθρώπους, προκειμένου να αντιμετωπίσουν μία απώλεια, αλλά και ότι για μεγάλο διάστημα, είναι και το κυρίαρχο συναίσθημα στη ζωή ενός 11χρονου παιδιού, που για πρώτη φορά, πρέπει να αφήσει πίσω του τα παιδικά χρόνια της χαράς, της ανεμελιάς και της αθωότητας.
Δεν πειράζει να είναι κανείς μερικές φορές λυπημένος, χρειάζεται μάλιστα!
Ένα ακόμα μάθημα που δίνει η ταινία στην θεατή, είναι το γεγονός ότι τα συναισθήματα, όσο έντονα ή δυσάρεστα κι αν είναι, για το άτομο που τα βιώνει και τους γύρω του, όσο κι αν αρχικά δείχνουν να μας αποδιοργανώνουν, είναι αυτά τελικά που οργανώνουν και οδηγούν στη λογική σκέψη. Είναι μεν τα συναισθήματα αυτά που οδηγούν την Ράιλι και τους γονείς της σε κάποια έντονα ξεσπάσματα και συγκρούσεις, είναι όμως και αυτά που λογικεύουν τη μικρή και τιθασεύουν τους γονείς εγκαίρως, πριν έρθει η οριστική ρήξη μεταξύ τους. Ο λόγος είναι, όπως λένε και οι ψυχολόγοι, ότι τα συναισθήματα είναι αυτά που οδηγούν την αντίληψη που έχουμε για τον κόσμο, μέσα από τις αναμνήσεις μας, αλλά και την ηθική κρίση που έχουμε αναπτύξει για το τι είναι σωστό και τι λάθος.
Σκεφτείτε το στην καθημερινότητά σας: Όταν κάτι σας γεμίζει θυμό, το επόμενο βήμα είναι να κατανοήσετε την αδικία που οδηγεί στον θυμό και μετά να προχωρήσετε στην πράξη που θα διορθώσει αυτή την αδικία.
Στην περίπτωση της Ράιλι, η Λύπη είναι αυτή που οδηγεί για αρκετό καιρό τα βήματά της, επηρεάζοντας ακόμα και τις χαρούμενες αναμνήσεις που είχε από παλιά. Οι ειδικοί λένε πως αυτό είναι φυσιολογικό, αφού η συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε κάθε στιγμή διαμορφώνει άμεσα, το πώς θυμόμαστε το παρελθόν. Είναι, όμως, η Λύπη αυτή που οδηγεί την Ράιλι, να αναγνωρίσει τις αλλαγές τις οποίες βιώνει και τι έχασε, προκειμένου να βάλει τις βάσεις ώστε να αναπτύξει η Ράιλι νέα στοιχεία στην ταυτότητά της, στο ποια είναι. Εξάλλου, είναι η Λύπη και η εκδήλωση αυτής που οδηγούν την Ράιλι να απομονώνεται από τους γονείς, δείχνοντάς τους υποσυνείδητα ότι… κάτι δεν πάει καλά, κάτι πρέπει να κάνουν!
Με λίγα λόγια, αυτό που μας μαθαίνει η ταινία είναι ότι: την Λύπη, πρέπει κανείς να την “αγκαλιάζει”, να την αφήνει να εκδηλωθεί, με πολύ υπομονή και κατανόηση ως προς τις συναισθηματικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί στο στάδιο της προ-εφηβείας. Η Λύπη είναι αυτή που θα δώσει, στο παιδί και στους γονείς, να καταλάβουν, τι έχει χαθεί (η παιδικότητα) και θα οδηγήσει την οικογένεια στο να δει τι κέρδισε: Τα θεμέλια μιας νέας ταυτότητας, για το κάθε μέλος ξεχωριστά.
Η σημασία των παιδικών αναμνήσεων
Προφανές ίσως, αλλά εξίσου σημαντικό να αναφερθεί, είναι ένα ακόμα “μάθημα” που μας δίνει η ταινία: Οι χαρούμενες παιδικές αναμνήσεις είναι πολύτιμες για τη ζωή! Είναι οι ευτυχισμένες παιδικές αναμνήσεις, που φωτίζουν το μυαλό της πρωταγωνίστριας, μέχρι να ξεκινήσουν τα “προβλήματά” της, και είναι αυτές ο λόγος που η Χαρά μοιάζει να είναι μέχρι εκείνη τη στιγμή “αρχηγός” στο κέντρο ελέγχου. Εξάλλου, η Χαρά είναι αυτή που “κουβαλάει” τη Λύπη, ώστε να πάρουν ξανά όλα τα συναισθήματα τη σωστή τους θέση, και αυτή που επεμβαίνει, ώστε στα όνειρά της η Ράιλι, να “ξαναβλέπει” όσο το δυνατόν πιο ευτυχισμένες στιγμές από το παρελθόν. Και, όπως μαρτυρά η ταινία, όσο πιο πολλές είναι αυτές, τόσο πιο συχνά θα έχει η Ράιλι χαρούμενα όνειρα. Εξάλλου, όπως λένε οι επιστήμονες: στον ύπνο μας επαναφέρουμε τις πιο σημαντικές και με μεγαλύτερη χρονική διάρκεια αναμνήσεις της ζωής μας!
Οι θεατές όλων των ηλικιών, θα ταυτιστούν πολλές φορές, και με τα παιδιά που δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, αλλά και με τους γονείς που αντιμετωπίζουν με τη σειρά τους δυσκολίες, είτε στη σχέση τους με τα παιδιά τους, είτε στη σχέση τους σαν ζευγάρι.
Σύμφωνα πάντα με τον σκηνοθέτη, η Χαρά επιλέχθηκε ως το κύριο συναίσθημα της Ράιλι, γιατί είναι από τη φύση της αισιόδοξη και χαρούμενη, κάτι που άλλωστε αντανακλάται, σε αυτό που εύχεται κάθε γονιός για το παιδί του. “Θέλουμε τα παιδιά μας να είναι ικανοποιημένα, να απολαμβάνουν τη ζωή και να αγκαλιάζουν τα πάντα. Η ζωή δεν κυλάει όπως την έχουμε φανταστεί πάντα, και πρέπει να προσαρμοζόμαστε, το οποίο είναι ένα μάθημα για όλους μας, ακόμα και για την ίδια τη Χαρά”.
Εξίσου σημαντική, είναι και η αριστοτεχνική αναφορά, πως η φαντασία, τα όνειρα, οι αναμνήσεις και οι σκοτεινές γωνιές του υποσυνείδητου, συνδέονται άμεσα κι ευφυώς με τον έξω κόσμο, ενώ οι “ιδέες” αναδεικνύονται εξίσου ριψοκίνδυνες και συναρπαστικές, όσο και οι “πράξεις“…
Υ.Γ. Κυκλοφόρησε και σε βιβλίο, στα ελληνικά, αλλά είναι ήδη εξαντλημένο στα περισσότερα βιβλιοπωλεία…
H νέα ταινία κινουμένων σχεδίων των Studios της Disney και της Pixar “ΤΑ ΜΥΑΛΑ ΠΟΥ ΚΟΥΒΑΛΑΣ 2” έρχεται στους κινηματογράφους τον Ιούνιο του 2024 με ολοκαίνουργια συναισθήματα!
“Τα Μυαλά Που Κουβαλάς 2” μας συστήνει ένα νέο συναίσθημα: Το Άγχος. Ο νέος χαρακτήρας θα φέρει τα πάνω κάτω στον “πύργο ελέγχου” στο κεφάλι της Ράιλι. “Το Άγχος, μπορεί να είναι νέα προσθήκη στην ομάδα, αλλά δεν είναι από αυτούς που κάθονται στον πάγκο… Η Ράιλι μόλις μπήκε στην εφηβεία, και ο “πύργος ελέγχου” του μυαλού της, επιδέχεται ξαφνικά σαρωτικές ανακατατάξεις ώστε να δημιουργηθεί χώρος για κάτι εντελώς απρόσμενο: νέα συναισθήματα! Η Χαρά, η Λύπη, ο Θυμός, ο Φόβος και η Αηδία, που τόσο καιρό έχουν τον “έλεγχο”, νιώθουν ξαφνικά άβολα, όταν εμφανίζεται το Άγχος! Και, όπως φαίνεται, έρχεται μαζί με παρέα…
Η ταινία “Τα Μυαλά Που Κουβαλάς 2” βγαίνει αποκλειστικά στις ελληνικές αίθουσες στις 13 Ιουνίου 2024.
Team Spectroom
Άφησε ένα σχόλιο...